In ‘De Klimaatupdate’ geeft Arne Ven, adviseur klimaatverandering voor het onderwijs in het Global Change Ecology centrum van de Universiteit Antwerpen ons meer informatie – goed en slecht nieuws – over wat er afgelopen maand zoal ter sprake kwam dat te maken heeft met klimaatverandering. In deel 2: smeltende ijskappen en het probleem van te weinig of te veel water.

Text Box: Een ijsberg in Groenland (foto Unsplash.com)
Een ijsberg in Groenland (foto Unsplash.com)

IJskappen en water

Door de toenemende temperatuur op Aarde smelten ijskappen waardoor de gemiddelde zeespiegel stijgt. In Canada ontdekten satellieten bijvoorbeeld dat twee kleine ijskappen voor het eerste sinds de start van de ijsoppervlakte-metingen volledig weggesmolten zijn. Er wordt voorspeld dat omliggende ijskappen eveneens in de nabije toekomst gaan verdwijnen. (1) Elders in Canada is door de hitte dan weer het laatste volledige ijsplateau van Canada afgebroken en in de oceaan gestort. (2) Ook in Groenland smelten de ijskappen aan een versneld tempo. Echter zijn sommige wetenschappers teleurgesteld over hoe sommige media dit verhaal tot bij hun lezers brachten: de titels van sommige artikels op sites of in kranten lijken te vertellen dat de ijskap van Groenland voorgoed verloren is, terwijl de studie waarover ze schrijven dit nergens vermeld had! Het is niet de eerste keer dat zo’n misverstand tussen klimaatwetenschappers en de media plaatsvindt; dit is mooi beschreven op de site ‘klimaatveranda.nl’ (3) De laatste ijskappen van Groenland kunnen nog gered worden (door onmiddellijk terugdringen van wereldwijde CO2-uitstoot – een belangrijke oorzaak van klimaatopwarming), maar daarvoor is niet veel tijd meer. (4)

Een onderzoek van de Universiteit van Melbourne (Australië) toonde aan dat door het huidig opwarmend klimaat 77 miljoen mensen meer bedreigd zullen worden door de stijgende zeespiegel dan nu al het geval is. Bovendien zullen ook sterkere overstromingen bij stormen vaker voorkomen. Er is dus werk aan de winkel om niet alleen de uitstoot van broeikasgassen (een van de oorzaken voor klimaatopwarming) terug te dringen, maar ook onze kusten goed te beschermen tegen overstromingen die sowieso zullen komen! (5)

Ondertussen hebben wij in Vlaanderen eerder last van ‘te weinig water’. Het grondwaterniveau is door de droge afgelopen twee zomers (en afgelopen lente) nog steeds te laag. Ook voor toekomstige zomers verwacht men dat bij ons extreme droogte vaker zal voorkomen. (6) We moeten er voor zorgen dat we zo veel mogelijk regenwater opvangen en bijhouden. Water dat we uit de grond oppompen moet bovendien zo goed mogelijk besteed worden en kan achteraf best zo veel mogelijk terugvloeien in de grond (in plaats van via de riool of zee verloren te laten gaan voor onze natuur). Om watertekort te vermijden heeft o.a. de stad Antwerpen besloten dat in de toekomst het water dat gebruikt bij bouwwerken (zogenaamd bemalingswater) terug moet vloeien naar het grondwater. Waar dit technisch niet mogelijk is, wordt in de toekomst door de stad Antwerpen gezorgd dat dit opgepompte grondwater kosteloos gebruikt kan worden door omwonenden rond de bouwwerf. Slim en ecologisch idee! We hopen dat dit ook werkelijk uitgevoerd zal worden waar dit mogelijk is. (7) Ook de Vlaamse regering investeert in onze bescherming tegen toekomstige droogte: Het voorziet 75 miljoen euro om droogte aan te pakken via bijvoorbeeld het herstel van moerassen, plassen, meren, en andere landschappen die water vasthouden (momenteel vloeit het water te snel naar de zee). (8) Dit is goed en noodzakelijk, want overal in Vlaanderen verdwenen zulke voor-grondwater-belangrijke landschappen. (9)

Een prachtig moeraslandschap – zeer efficiënt in het opslaan en behouden van water (foto ©Jonas Lembrechts)

Bronnen

  1. https://tc.copernicus.org/articles/11/169/2017/
  2. https://trendstop.knack.be/nl/ontop/ondernemen/laatste-nog-volledig-intacte-ijsplateau-van-canada-stort-in-1068-680014.aspx
  3. https://klimaatveranda.nl/2014/11/11/de-rol-van-de-media-bij-het-communiceren-over-klimaatwetenschap/
  4. https://phys.org/news/2020-08-greenland-ice-sheet.html
  5. https://www.mo.be/nieuws/toenemende-overstromingen-bedreigen-vijfde-van-wereldeconomie
  6. https://www.theguardian.com/environment/2020/aug/06/co2-extreme-droughts-in-central-europe-likely-to-increase-seven-fold?CMP=Share_iOSApp_Other
  7. https://invlaanderen.be/(87918)/stad-maakt-hergebruik-van-bemalingswater-door-omwonenden-mogelijk
  8. https://cgconcept.be/blue-deal-tegen-droogte-meer-natte-natuur-en-bufferbekkens/
  9. https://www.mo.be/reportage/we-hebben-onszelf-drooggelegd